Şirvanşahların hökmdarlarını nümunə kimi vermək olmur – TARİXÇİ

gunaynovruz

– Kamran bəy, siz AMEA-da işləyirsiniz?

– Bəli… Rəsmi olaraq dövlət büdcəsindən yeganə maaşım AMEA-nın Tarix institutundan gəlir. O da ki, 132 manatdır. Şükür, az deyil…

– Tarix İnstitunda işiniz nədir?

– AMEA-nın Tarix İnstitutunun Qafqaz şöbəsinin tarix üzrə fəlsəfə doktorantıyam.

– Hansı mövzuda müdafiə etmisiniz?

– 1918-1929-cu illərdə Azərbaycan Ermənistan münasibətlərində Zəngəzur məsələsi. Bununla bağlı Avropa ölkələrinin indeksli elmi jurnallarında məqalələrim çıxıb. Ermənilərin tarixi Azərbaycan torpağı olan Zəngəzurda törətdiyi qırğınlar və faciələr, eyni zamanda Zəngəzurun tarixi ilə bağlıdır.

– Maraqlıdır, adamların etnik mənsubiyyətcə türk olub-olmadığı necə müəyyən olunur? Yalnız antropoloji xüsusiyyətlərinə görəmi?

– Bəli, bunu ilkin olaraq insanların antropoloji quruluşuna görə müəyyən edirlər. Yəni türk, qafqazlı bu görünüşə, bu kəllə sümüyünə, bu burun, saç quruluşuna, bu rəngə aid olmalıdır. Təəssüf ki, XIX, XX əsrin köhnəlmiş bu nəzəriyyəsi indi də qalıb. Ümumiyyətlə isə etnik mənsubiyyət Qafqaz regionu üçün mübahisəli məsələdir.

– Nə üçün?

– Azərbaycan, konkret olaraq Cənubi Qafqazda vahid etnik mənsubiyyət ola bilməz. Çünki bura e.ə VII əsrdən XX əsrə qədər daima yürüşlər, köçürülmələr məskəni olub. Bura türk də köçüb, tat da, ərəb də, ermənilər köçürülüb, ruslar da. Makedoniyalı İsgəndər, romalılar, monqolar və başqaları yürüş ediblər. Buna görə də vahid etnik mənsubiyyət ola bilməz. Ancaq türk tayfaları Cənubi Qafqazda hər zaman üstünlük təşkil ediblər və köçən, köçürülənlər etnik baxımdan assimilyasiyaya uğrasalar da, antropoloji baxımdan özlərini qoruyub saxlayıblar. Antropologiya elminin qəbul etdiyi Qafqaz irqi, tipi demək olar ki, bu ərazilərdə yaşayanların 50 faizində yoxdur.

– Məsələn, monqollar niyə türk hesab olunmur?

– Əslində, 1206-cı ildə Onon qurultayında Monqol dövlətinin yaradılması haqqında qərar qəbul etmiş dörd tayfa monqol yox, kiyat, kerey, naymen, merkit adlı türk tayfaları idi. Yalnız biri və başçısı Çingiz xanın olduğu tayfa monqol idi.

– Bəs nə üçün Çingiz xana böyük türk sərkərdəsi deyirlər?

– Döyüşən orduda da əsas rəhbərlik, döyüşçülərin böyük əksəriyyətini türklər təşkil etdiyi üçün biz Çingiz xana türk sərkərdəsi deyirik. Düzdür, bəzi mənbələrdə Çingiz xanın türk olduğu da yazılır. Çingiz xanın atası Yesugey kiyat tayfasının başçısı olub. Çingiz xana dörd övlad dünyaya gətirən arvadı Börte türk əsilli ponirat tayfasından olub. Çingiz xanın dörd övladının dördünə də türk adı qoyulub. Heç monqollarda xan titulu da olmayıb. Və Çingiz xanın hakimiyyəti dövründə bütün işlər türk dilində aparılırdı. Xanın ağ keçə üzərində yuxarı qaldırılması və seçkilər özü-özlüyündə qədim türk, daha dəqiqi qazax adət-ənənəsi olub. Çingiz xanın əsil adı isə qazax ləhcəsində Timurçin idi.

Mən Rusiya tarixçilərinin kitablarında da oxumuşdum ki, Çingiz xanın imperiyası dövründə buraxılan pul-sikkələrin üzərində yazılan sözlər türkcə olub və əksəriyyətində isə qazax kəlməsi həkk olunub.

– Sizcə, hansısa bir Azərbaycan sərkərdəsinin türk olub-olmaması əsas məsələdirmi? Tutaq ki, Babəkdən danışaq…

– Əlbəttə ki, etnik mənsubiyyət önəmli rol oynamır. Etnik mənsubiyyət davası edən xalqlar inkişaf etmirlər. Əsas onun tarixdə oynadığı rol və xidmətləri önəmlidir. Məsələn, fərqi yoxdur ki, Babək türk olub və ya ərəb. Əsas odur ki, o azadlıq hərəkatının lideri olub. Yadelli işğala qarşı mübarizə aparıb.

– Səfəvilər dövlətinin kökü çoxmu dərindədir? Bu kök hara gedib çıxır? Bəzi təqiqatçılar niyə Səfəvilərin mənşəcə kürd olduğu qənaətinə gəlirlər?

– Ümumiyyətlə, tarixi şəxsiyyətlərin, xaqlar və millətlər qarşısında mühüm rol oynayanların etnik kimliyi müzakirə oluna bilməz. Kürd olmaq ayıb deyil. Kürdlər istər türklərin, istər azərbaycanlıların tarixində mühüm rol oynamış xalqdırlar. 1453-cü ildə İstanbulun fəthində də, 1918-23-cü illər Türkiyə azadlıq hərəkatında da, Azərbaycan Şəddadilər dövlətinin qurulmasında da onların böyük xidmətləri olub.

– Daha konkret danışaq, Şah İsmayılın ən ulu babası kim olub?

– Şah İsmayılın altıncı əcdadı, mərkəzi Ərdəbildə yerləşən Səfəviyyə sufi təriqətinin əsasını qoymuş Şeyx Səfiəddin İshaqdır. Bir sıra Səfəvi mənbələri Səfəvi əcdadlarının tarixçəsini Şeyx Səfiəddinin yeddinci əcdadı olan və XI əsrdə yaşadığı güman edilən Firuzşah Zərrinkülaha bağlayırlar və onun yeddinci şiə imamı Musa əl-Kazımın nəslindən gəldiyini bildirirlər. Səfəvi əcdadlarının türk mənşəli olduqlarını təkzibedilməzliyini əminliklə deyə bilərəm. Bunu inkar etmək günəşin olmadığını deməyə bərabərdir.

– Şah İsmayılın hakimiyyəti dövründə hansısa dini təriqətə qarşı mübarizə aparılıbmı?

– Xeyr. İsmayıl hakimiyyəti dövründə heç bir dini təriqətə qarşı mübarizə aparmayıb. Düzdür, dövlət şiə dövləti idi və sünilərə qarşı bəzi yerlərdə sıxışdırılmalar olub, amma hansısa bir qətliam, hörmətsizlik olmayıb. Əgər olsaydı, Şah İsmayıl Şirvanşahlar dövlətinə son qoyardı. Halbuki, 1538-ci ilə qədər onlara hansısa bir təsir göstərilməyib.

– Bəs o, Əbubəkrə, Ömərə, Aişəyə nə üçün lənət oxutdurmuşdu?

– Şah İsmayıl Aişəyə, Ömərə, Əbu Bərkə lənət oxutdurmayıb. Bu, sadəcə olaraq fərziyyədir və Şah İsmayıla kölgə salmaq məqsədi daşıyır. Mən hətta bəzi Avropa və fars mənbələrində Şah İsmayılın İmam Musa əl-Kazım vasitəsilə peyğəmbər və imamlar nəslinə bağlanmasını da oxumuşam.

– Fazil Mustafa bir dəfə müsahibəsində demişdi ki, Səfəvilər bizim fəlakət tariximizdir. Siz isə Şirvanşahlar dövləti haqqında təxminən, eyni fikri dilə gətirmişdiniz. Doğrudanmı, şərəfli bir tariximiz olmayıb?

– Biri var yazılan tarix, biri də var fərziyə. Bunların ikisini də inkar edən tamam başqa bir yanaşma isə şəxsi fikirdir. Şəxsi fikirləri tarixi fakt kimi qəbul etmək olmaz. Fakta münasibət bildirmək olar. Amma ona qiymət vermək doğru deyil. Səfəvilər Azərbaycanın ən qüdrətli, şanlı tarixi dövlətlərindən biridir. O dövrdə bütün dövlətlərin etdiyini Səfəvilər də edib. Dövlət mövcudluğu uğrunda, inkişaf yolunda nə etmək lazımdırsa həyata keçirib və bütün Azərbaycan torpaqlarını birləşdirib.

– Bəs Şirvanşahlar dövlətini nə üçün utanc tariximiz kimi qiymətləndirmişdiniz?

– Bu fikri Şirvanşahlar haqqında tamam başqa aspektdən demişdim. Mən tarixçiyəm və müəlliməm. Biz kurikulum standartları ilə dərs keçirik. Dövlətin standartlarından biri də şəxsiyyət standartıdır. Təəssüf ki, . Düzdür, bu da bizim tariximizdir, amma gərək orta məktəb dərsliyində hər şeyi yazmayasan.Şirvanşahların hökmdarlarını nümunə kimi vermək olmur

– Məsələn, nəyi yazmaq lazım deyil?

– Təsəvvür edin, Şeyx İbrahim Dərbəndi 1382-ci ildə hakimiyyətə gəlir və elə ilk məruz qaldığı hücumda özünü qul adlandırıb tabe oldu. Yəni 1386-cı ildə Teymur hücum edəndə gedib dedi ki, mən sənin qulunam və sənə tabeyəm. Amma 1405-ci ildə Teymur ölən kimi ondan üz döndərib qoşunları ilə döyüşə girdi. 1412-ci ildə isə Qaraqoyunlularla döyüşə girdi və məğlub olub tabe oldu. Şeyx olmasına baxmayaraq, şərab içib öz təslimçiliyini bildirdi. Hətta oğlunu hakimiyyət uğrunda vəhşicəsinə öldürdü. Bu kimi xoşagəlməz fəaliyyəti 1120-1160-cı illərdə Şirvanşahlarda hakimiyətdə olan III Məniçöhr də edib.

Danılmaz faktdır ki, bütün digər Azərbaycan dövlətləri kimi Şirvanşahlar da xalqın tarixinin, mədəniyyətinin formalaşmasında, inkişafında müstəsna rol oynayıblar. Amma bəzi məqamlar var ki, tarixçi olaraq razılaşmaq olmur. Biz dərsdə şagirdə, tələbəyə nümunə olacaq faktlar deyirik. Deyirik ki, Cavad xanı kimi mübarizə aparın, təslim olmayın. Amma Şirvanşahlar 861-ci ildə yaranır, qısa müddət sonra Sacilərə, Salarilərə, Səlcuqlara, gürcülərə, monqollara, Xarəzmşahlara, Eldənizlərə, Hüllakülərə, Cəlairilərə, Qaraqoyunlulara, Səfəvilərə və s. tabe olublar. Demək olar ki, 1538-ci ilə qədər davamlı olaraq 30 il müstəqil siyasət yeridə bilməyiblər.

– Bəlkə hamıya tabe, qul olmaq xüsusiyyətinə görə Şirvanşahlar Azərbaycanın ən uzunömürlü feodal dövləti oldu?

– Albaniya ondan da uzun müddət mövcud olub. E.ə IV əsrdən 705-ci ilə qədər.

– Yeri gəlmişkən, Ağqoyunlu, Qaraqoyunlu dövlətlərinin bayrağında qoyun şəkli vardı?

– Təəssüflər olsun ki, XIX əsrə qədər bizim müfəssəl tarix kitabımız olmayıb. İlk dəfə olaraq Abbasqulu ağa Bakıxanov bunu etdi. Sonra isə 70 il sovetlərin tərkibində olmağımız bizim tariximizdə ciddi problemlər yaratdı. Bu daha çox dövlətlərin adları və siyasi idarəçiliyi ilə bağlı oldu.

Qaraqoyunlu və Ağqoyunlu adlı XV-XVI əsrlərdə dövlət olmayıb. Həmin dövrün tarixindən bəhs edən “Tarixi-Türkmaniyyə” və “Tarixi sultan Qütbşahi” əsərlərində bu dövlətlərin adları Baharlı və Bayandurlu kimi qeyd olunur. Onların bayraqlarında qoyun təsviri də olmayıb. Qoç başı əks olunub. Bu da onların mübariz, döyüşkən olması ilə əlaqədardır. Sadəcə olaraq sovetlər dövründə tariximizə kinli münasibət nəticəsində bu ad formalaşdı. Çünki bu dövlətlər mövcud olanda rusların mərkəzləşmiş dövlətləri yox idi və bizim tariximizə qısqanclıqla yanaşırdılar.

– Kamran bəy, bəs ermənilərin tarixi hardan başlayır?

– Ermənilərin tarixinin başlamasını bir neçə hissəyə bölmək olar. Birincisi, Azərbaycanda tarixi bilməyib, populist yanaşanlara görə. İkincisi, tarixi oxuyub, amma başa düşməyib, sadəcə eşitdiyinə inanan kütləyə görə. Üçüncüsü isə tarixçi, siyasətçi yox, məhz tarixçi fikri. Mən məsələyə tarixçi kimi yanaşıram. Ermənilər özlərinə Hay və ölkələrini Hayastan və ya Hayk adını veriblər. İndi daşıdıqları erməni adı isə onların sonradan ərazisində məskunlaşdığı Göyçə gölündən başlayıb Van hövzəsinə qədər uzanan silsilə dağların, yəni Ərmən dağlarının adıdır.

– Onlar buralara nə zamandan gəliblər?

– Ermənilər bu əraziyə Midiya tayfalarının axını zamanı gəliblər. Erməni adına ilk dəfə Armina və Arminiya şəklində Bisutun yazılarında rast gəlinir. Əhəməni imperatorluğunun Arminiya satraplığı Van gölü hövzəsi mərkəz olmaqla Arazın Türkiyə hissəsindəki vadilərlə Qərbdə Elazığ və Ərzincan hissəsindən keçərək Yuxarı Fərat hövzəsini əhatə etməkdəydi. Eyni bölgə antik yunan və Roma mənbələrində Arminia, İslam dövrü ərəb qaynaqlarında Armaniyya – Ərməniyyə olaraq xatırlanır.

– Bəs türk mənbələrində erməni adına nə vaxtdan rast gəlinir?

– Türk mənbələrində Ərməniyyə termininə XV əsrə aid qaynaqlarda təsadüf olunur. Ümumiləşdirib deyim ki, ermənilər köçəri halda İran, Türkiyə, Livan, Suriya ərazilərində məskunlaşıb yaşayıblar. E.ə. I əsrin əvvəlində Selevkilər dövlətinin süqutu ilə erməni çarı II Tiqran ərazilərini Yuxarı Mesopotamiya və Suriyaya doğru genişləndirmə siyasəti yürütdü və bugünkü Livanın cənubuna qədər olan ərazini işğal etdi. II Tiqran ölkənin paytaxtını Diyarbəkir şəhəri yaxılığında saldırdığı Tiqranakert şəhərinə köçürdü. Lakin Roma imperiyası ərazidə güclü bir dövlətin yaradılmasına göz yuma bilməzdi. Qney Pompeyin komandanlığı altında Roma və Ermənistan hökmdarları arasında olan döyüşdə II Tiqran məğlub edildi və işğal etdiyi ərazilərdən geri çəkilməyə məcbur oldu.

– Bu faktlar hansı mənbədə yazılıb?

– Bu dediklərim AMEA-nın nəşr etdiyi VII cildlik Azərbaycan Tarixi kitabının I və II cildində öz əksini tapıb.

– Bəs ruslarla ermənilərin dostluğu necə yarandı? Məsələn, Türkiyə ilə Azərbaycanın qardaşlığının məntiqi əsası var. Bəs ermənilərə dəstək, himayədarlıq nə üçün rus milli düşüncəsinin tərkibinə çevrilib?

– XX əsrə qədər dünyada heç bir xalq dost olmayıb. Hətta Türkiyə ilə Azərbaycan dost olmayıb. Yəni hərənin öz maraqları, hədəfləri, məqsədləri olub. Tarixdə Ağqoyunlu–Osmanlı, Səfəvi–Osmanlı müharibələrini hamı xatırlayır. Dünyanın heç bir başqa xalqı demir ki, bu xalq mənim dostumdur, qardaşımdır. Hətta eyni bayraq altında yaşayan İngiltərə, Şotlandiya, Uels və Şimali İrlandiya belə bir-birilərinə bunu demir. Bu o demək deyil ki, onlar dost deyil. İngilislərin bir sözü var, mənim daimi dostum yoxdur, daimi maraqlarım var. Ruslar XVIII əsrdə Qafqaza gəldikdən sonra buranı daimi əllərində saxlamaq üçün bir qula ehtiyacları var idi. Bu missiyanı ermənilər öz üzərinə götürdü. Hətta I Pyotr bununla bağlı 1724-cü ildə fəman da vermişdi. Yəni Cənubi Qafqaz dövlətləri daima bu seperatçıların təziqi altında saxlanılmalı idi. Buna görə də 1828-ci il Türkmənçay müqaviləsinin XV maddəsinə xüsusi bənd əlavə olundu. Ermənilər rusların Cənubi Qafqaza qoyduğu sərmayədir. Nə vaxt lazım olsa, çıxarıb öz məqsədləri üçün istifadə edirlər. Yəni ruslara ermənilər lazım deyil, yanlız öz məqsədləri üçün istifadə etməyə yararlıdırlar.

– Kamran bəy, siz nə üçün həbs olunmuşdunuz? Mətbuatda bu barədə məlumat getmişdi.

– Mən həbs olunmamışdım. 2014-cü ildə saxta ittihamlarla cinayət işi açılıb. Mənim məhkumluğum yoxdur. Sadəcə olaraq cinayət işinin istintaqı zamanı nəzarət altında qalmışam. Bu gün köhnə və əsassız olan faktla bağlı kimlərsə məni zərərsizləşdirilmək üçün istifadə edirlər. Mənə qarşı irəli sürülən ittihamların hamısı saxta və əsassız idi. Orda ad və soyadımdan başqa heç bir şey düzgün deyildi.

– Sizi kimlər zərərsizləşdirmək istəyir ki?

– Son üç il ərzində mənim təhsillə bağlı fikrlərim, təklif və mövqeyim təhsilin bütün instansiya və qurumlarının rəhbərlərini, əməkdaşlarını narahat edirdi. Mənim mətbuat və jurnalistlərlə yaxınlığım da onları narahat edirdi. Onlar dəfələrlə mənə qarşı mübarizə aparıblar. Son əsassız dərslik hadisəsi isə onların əlinə fürsət verdi. Mənim üçün dəyişən heç nə yoxdur. Hər şey əvvəlki kimi davam edir. Mən hansısa şəxsin, məmurun dostu deyiləm. Dostlarım çoxdur. Amma hansısa bir məmur dostum deyil və mən kimlərinsə sifarişi ilə danışmıram, yazmıram. Mən müstəqil araşdırmaçıyam. Mənim müstəqil olmağım isə onları narahat edir.

– Məlum-məşhur xəritə kitablarda yenə qalırmı?

– Xəritə olduğu kimi qalıb. Yalnız oradan Armeniya sözü silinib. Biz beləyik də, tarixə istədiyimizi yazırıq, istəmədiyimizi silirik. Yəni keflə tarix yazırıq.

– Hansı tarixçilərə inanaq? Kimlərin adını çəkə bilərsiniz?

– Tarixi bir vəzifəyə, bir qarın çörəyə, bir medala satmayan istənilən adama inanın. Əslində, bizdə tarixi konsepsiya yoxdur. Ona görə də tarixçilər arasında mübahisə yaranır.

– Sözünüzdən belə çıxır ki, vəzifədə olan tarixçilərin hamısı pisdir?

– Qəti bu fikirdə deyiləm. Məsələn, akademik Yaqub Mahmudov kifayət qədər ciddi şəkildə Azərbaycan tarixi, elmi üçün tədqiqat işləri aparır, kitablar yazır. Onun kitabları mənim stolüstü kitablarımdır. Mən Azərbaycanın tarixçi alimlərindən ancaq onun kitablarını oxuyuram.

Müəllif: Kəramət Böyükçöl

444 thoughts on “Şirvanşahların hökmdarlarını nümunə kimi vermək olmur – TARİXÇİ”

  56. Blackjack is an exciting game that any player is sure to enjoy. Place your bet, get more points than the dealer and win chips. Feel the risk as you dive into the casino atmosphere and hit the big time! So that’s the Each & everything about Blackjack 21: Blackjackist. If you want to ask something or want to share your Opinions about this; then you can mention in the Comment box. On this page, you will get to know about what the Specialty of Blackjack 21: Blackjackist MOD APK and it’s Mod Version Apk will provide you one Click Direct Link to download, so you can easily download Blackjack 21: Blackjackist MOD APK. Released: 2021-01-25 Q. Is it safe to download the Blackjack 21: Blackjackist Mod Apk file from APKSAVE? SHA1: 2992356cf4ccca89db82dea9597d621a28702421 Free Blackjack Game – Blackjack is one of the casino games with some of the most difficult plays. This game allows you to compete against the dealer by obtaining a card that is higher in value than the dealer’s but has a value of 21 or close to it. http://collinrhvk421954.blogocial.com/online-blackjack-tournaments-real-money-45517160 Best UK crypto casinos. Intertops bitcoin casino classic bonus codes, intertops bitcoin casino no deposit codes Online casino free spins ohne einzahlung rs juni 26, admin kostenlos casino online daddeln ohne anmeldung Null deutsche online casino free download book of ra online casino tricks sizzling hot free stargames casino test — Inch deutschland und weltweit hat sich jenes online-casino-glГјcksspiel 9 genau ein lauffeuer verbreitet, welches angesichts dessen des. Todd enjoys spending time with his three young daughters, often working on DIY home and woodworking projects together, and brewing beer (not with his daughters’ assistance, of course). Sketch Your Words A few crypto casinos, including the Litecoin online casinos, do not hold strong or valid licenses. This means that if a player joins such an online casino, their funds or crypto coins could be at risk. For this reason, it is crucial to join an online casino that is not only legit and trustworthy but also holds valid licenses under a well-known regulatory body.

  66. Hi this is kinda of off topic but Iwas wanting to know if blogs use WYSIWYG editors or if you
    hav to manually code with HTML. I’m starting a blog soon but
    have no coding experience so I wanted to get adevice from someone with experience.

    Any hslp would bee enormously appreciated!

    Also visit my web blog: købe viagra anonymt

  70. Wonderful goods from you, man. I have bbe mindful your stuff previous to and you’re
    simply too wonderful. I really like what you have obtained right here, really
    like what you’re stating and the best way by which you say it.
    You make it enjoyable and you stilll tqke care of to keep it sensible.
    I cant wait to learn much more from you. This is really a wonderful site.

    Here is my site :: acheter cialis 10mg france

  97. buy cialis 10mg The utility of free testosterone level is not recommended tperform a Lasix renogram, especially if they are likely to pursue that option with their maleness , they may present with difficulty sitting from a relatively poor pregnancy rate in men attending ejaculatory secretions from the drainage bottle is two-thirds full or nauseated

  209. Article Sierra- Ramirez JA, Lara- Ricalde R, Lujan M, Velazquez- Ramirez N, Godinez- Victoria M, Hernadez- Munguia IA, Padilla A, Garza- Flores J Comparative pharmacokinetics and pharmacodynamics after subcutaneous and intramuscular administration of medroxyprogesterone acetate 25 mg and estradiol cypionate 5 mg. buy doxycycline

  217. Sweet blog! I found it while searching on Yahoo News.
    Do you have any tips on how to get listed in Yahoo
    News? I’ve been trying for a while but I never seem to get there!
    Many thanks

  244. Both medications reduced the incidence of invasive breast cancer, with 7 fewer events per 1000 women for tamoxifen 4 trials and 9 fewer events per 1000 women for raloxifene 2 trials. nolvadex buy At Epic Vision Eye Centers, we have diagnostic tools to help diagnose and monitor for the changes which may occur for individuals with these conditions or taking these medications.

  298. เว็บ เกมส์ ออนไลน์ สุดร้อนแรงนาทีนี้ต้อง ที่นี่เท่านั้น กับ PGSLOT-TH.COM เว็บเกมสล็อตออนไลน์น้องใหม่จากค่าย PG SLOT ที่ขนความมันส์มาส่งตรงถึงมือคุณสะดวกสบาย ปลอดภัย 100%

  319. Spot on with this write-up, I absolutely feel this
    web site needs a great deal more attention. I’ll probably be back again to
    see more, thanks for the info!

  340. пансионат массандра в ялте пансионат дубна
    таможенные санатории россии санаторий белокуриха алтай к визит санкт петербург озерки
    цены в севастополе гостиница park inn екатеринбург абхазия курортные места

  343. реабилитационный центр пятигорск гостиница осташевская
    район дружба новогодний отдых в карелии 2022 бекасово дом отдыха отзывы
    путевка ком отели в ярославле с бассейном и баней подмосковные пансионаты с бассейном и шведским столом

  344. рейтинг отелей суздаля гамма ольгинка официальный сайт
    суточно ру белокуриха бриджит сочи гостиница ковчег саратов
    туры в туапсе из тамбова в сентябре спа в геленджике с бассейном без проживания санаторий на алтае

  347. нео белокуриха санаторий в белокурихе россия
    санатории башкирии красноусольск официальный сайт купить лекарство за границей экодом адлер
    бишофит соль для ванн отрадное крым отзывы riders lodge hotel

  349. mariv ski село архыз адлер отдых с ребенком
    перечень санаторно курортных учреждений рейтинг санаториев кавказских минеральных вод по лечению бархатные сезоны адлер отзывы
    алтай резорт где находится жемчужина сочи отель цены хостел милан

  352. база отдыха все включено тверская область туры в туапсе из воронежа в августе
    пансионат кристалл уют серебряная мечта губаха алеан геленджик
    гостиницы челябинской области санаторий для лежачих больных после инсульта г сочи санаторий магадан

  375. I have been exploring for a little bit for any high quality articles or blog posts in this sort of house . Exploring in Yahoo I ultimately stumbled upon this site. Reading this information So i am happy to show that I’ve an incredibly just right uncanny feeling I came upon exactly what I needed. I so much for sure will make certain to don?t fail to remember this site and give it a look regularly.

  380. ทุกคนบางทีอาจจะเคยทราบหรือคุ้นชื่อกัน พอเหมาะพอควร สำหรับเกมส์ได้รับความนิยมน่าเล่นอย่าง slotxo แม้กระนั้นคุณจะรู้ไหมว่าเหม สล็อตออนไลน์ เกมนี้นั้น ได้มีเกิดมายาวนานแล้ว

  383. санаторий красная глинка в самаре официальный сайт кисловодск санаторий министерства обороны официальный сайт
    отель исаевский гостиницы в славянск на кубани заводоуковск санаторий
    новая истра амакс санаторий бутик отели в москве купить путевку в санаторий кисловодска с лечением

  384. пансионат анапа санаторий дон в пятигорске цены
    санаторий сибирь цены жемчужина бассейн цена пансионат в сухуми рядом с морем
    озеро банное башкирия санаторий юбилейный цены 2021 отдых в сочи без посредников анапа пионерский проспект 114 в

  385. искра евпатория отзывы отель елена ейск
    либерти флай отзывы абхазия отель пицунда азимут отель роза хутор официальный сайт
    раушен светлогорск санаторий дон ессентуки отзывы отель британика

  388. freelife хостел отдых в сочи в декабре отзывы отдыхающих
    я тур спа отели россии все включено канатная дорога пятигорск цена
    забронировать путевку в санаторий белоруссии ай лия алушта эко village сочи

  389. жилье в новом афоне запорожская сечь феодосия официальный
    курорты челябинской области цены санаторий металлург сочи видео отель мрия крым цены на 2021 год
    санатории с морской водой в бассейнах гостиница астория витязево санаторий тонус октябрьский

  391. санатории сочи для отдыха с детьми крым отдых евпатория
    шексна санаторий сочи вход в море курорты в сочи абхазия г гагра ул пионерская д 5
    гостиница фламинго хасавюрт белокуриха отель беловодье регина отель казань петербургская

  393. гармония луховицы отель жемчужина сочи цены
    привал бахчисарай green resort кисловодск vs yalta ru информация для военных
    где отдохнуть в подмосковье недорого пансионат южный цб рф кисловодск нарзанная галерея до улицы кубанская

  394. эконом санатории кисловодска отель эльбузд
    ливадийский парк в крыму отель либерти флай адлер евпатория приморский
    где отдохнуть в кабардинке отель кауфман бауманская гостиницы в губкинском

  397. гостиница заря назарово виктория отзывы
    новоотрадное отели витязево лучшие отели отель охотничья усадьба в пушкине
    архыз гостевой дом курорт дивноморское санаторий крутушка официальный сайт

  398. геолог казахстана железноводск отзывы алтайский край санаторий
    карагай санаторий адрес бархатный сезон екатерининский квартал бригантина крым официальный сайт
    отели курортного городка адлера с бассейном расстояние от кисловодска до моря санаторий русь в сочи

  402. I know this if off topic but I’m looking into
    starting my own weblog and was curious what all is required to get setup?
    I’m assuming having a blog like yours would cost a pretty penny?
    I’m not very web savvy so I’m not 100% sure. Any suggestions or
    advice would be greatly appreciated. Kudos

  405. Attractive portion of content. I just stumbled upon your website and in accession capital to assert that I get actually loved account your weblog posts. Any way I’ll be subscribing in your augment and even I achievement you get right of entry to consistently quickly. !

  418. It’s a pity you don’t have a donate button! I’d without a doubt donate
    to this superb blog! I guess for now i’ll settle for book-marking and adding your RSS feed to my Google account.
    I look forward to fresh updates and will talk
    about this site with my Facebook group. Chat soon!

  424. I know this web site gives quality depending posts and extra data, is there any other website which provides these data in quality?

    Feel free to visit my web-site … dewa89

  425. Geri izləmə: erogero
  427. Geri izləmə: cikgudollah
  428. Geri izləmə: sapporovn
  430. Geri izləmə: chargefirst
  431. Geri izləmə: caspigas
  434. Geri izləmə: thestmc
  435. Geri izləmə: animenovel
  436. Geri izləmə: contiendas
  437. Geri izləmə: sellergyllc
  441. Geri izləmə: bazibood
  442. Geri izləmə: lawnpink
  443. Geri izləmə: hairulafiz
  444. Geri izləmə: nikknack

Bir cavab yazın

Sizin e-poçt ünvanınız dərc edilməyəcəkdir.

Previous post Nadir Şahın türklərlə bağlı planı: yeni millət yaratmaq və…
Next post Tarixim tərcümeyi halımdır: xəyanətlə dostluq üz-üzə

More Stories